DONDURMAYI SEVERİZ AMA...!

Tatlılığı, ağza verdiği serinliği, renk renk çeşitleriyle her ülkeden, her yaştan insanın tadına doyamadığı dondurmayı konu olarak seçtik bu yazımızda.

Kısa tarihçesi

Önce birkaç cümle ile tarihçesinden bahsedelim merak edenlere. Dondurma ile ilgili ilk yazılı belgelere 1769’da İngiltere’de yayınlanan bir dergide rastlıyoruz. 

Ticari amaçla da ilk kez, dünyada 1851’de Baltimore’da, ülkemizde de 1900’ün başlarında İstanbul ve Kahramanmaraş’ta başlanmış üretilmeye.

Bileşiminde neler var ?

Dondurma ve üretimi ile ilgili olarak bizim bildiklerimiz şöyle:

Bileşimine giren maddeler çok çeşitli olup şu oranlarda bulunurlar: Süt yağı (%8-10), şeker (%15-18), sütün kuru maddesi (%12), su (%60-65), harç maddeleri (%4).

Dil üstünde kaydırmaya bayıldığımız dondurmaya arzulanan kıvamını veren harç maddelerinin jelâtin, mısır unu, salep, keçiboynuzu sakızından başkaca, en çok kullanılanlarının deniz yosunlarından ve selülozdan elde edildiğini de duymuş muydunuz?

Nasıl üretilir ?

Bütün bu sayılanlar karıştırma, pastörizasyon, soğutma, dondurma ve sertleştirme (-25 C) işlemlerinden geçirilirler sırası ile güzel bir dondurma elde edebilmek için.

Soğutma işleminden hemen sonra isteğe göre karışıma katılan lezzet ve renk maddeleri ile elde edilir dondurmanın çikolatası, muzlusu, limonlusu, kavunlusu.

Besleyici değeri nasıldır ?

Dondurmanın bilhassa iştahsız yaramazların hiç karşı koyamayacağı besleyici bir gıda olduğunu da müjdeleyelim bu arada. Öyle ki, kolay sindirilmesinin yanı sıra enerji, protein, vitamin A, Vitamin D kaynağıdır dondurma.

En çok hangi hatalara rastlanır?

“Yediğiniz dondurma kaliteli mi?” diye sorulsaydı, ne cevap verebilirdiniz acaba?

Dondurmacınızı uyarabilecek düzeyde “Damak tadı olgunluğuna” sahip misiniz herşeyden önce? Böyle bir olgunlaşma dondurmada hangi durumların kusur olduğunu bilmekten geçer haliyle.

“Bu hatalar da nelerdir?” diyorsanız, en önemlilerini sayıverelim biz de size:

Dondurmanız yaş karton, sarımsak, soda, ekşi veya pişmiş tat ve kokusu taşıyor mu? Öyleyse, söyleyin dondurmacınıza düşük kaliteli süt ve krema kullanmasın bir daha.

Yapısı pütürlü, buzlu, bol kabarcıklı veya kumlu gibi, kalitesi de sulu, kırıntılı, köpüklü, katı kıvamlı mı? O dondurmacıyı bırakmak için ne bekliyorsunuz ki daha?

Dikkat edilmesi gereken sağlık koşulları nelerdir ?

Peki, dondurma yerken sakınacağınız hiç mi bir şey yok? Olmaz olur mu? Eğer dondurma iyi pastörize edilmemiş, kalitesiz sütlerden sağlıksız koşullarda yapılmışsa o zaman tehlikeli mikroorganizmalarla karşı karşıyasınız demektir. Hele bir de kalaysız bakır kaplarda zararlı kimyasal katkı maddeleri ve boyalarla hazırlanmışsa dondurmanız.

O zaman daha da zor demektir işiniz. Ayrıca bademcikleriniz hassas, vücudunuz terli veya mideniz boş ise “dondurmanın dayanılmaz hafifliğine” karşı koymayı öğrenmelisiniz bir an evvel.

Bizden sadece söylemesi. Söz konusu olan “Sizin sağlığınız”

Prof.Dr. Özer Ergün,

İstanbul Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü