.jpeg)
Salmonella Alarmı: Almanya’da Türk Helvası Raflardan Toplatılıyor
Gıda Güvenliğinde Geri Çağırma Süreci Nedir, Tüketici Ne Yapmalı?
Almanya’da satışı yapılan bir Türk helvasında Salmonella bakterisi tespit edilmesinin ardından, ürünün üreticisi TOK Gıda tarafından resmi bir geri çağırma süreci başlatıldı. Tüketicilerin sağlık güvenliğini önceleyen bu uygulama, yalnızca belirli üretim kodlarına sahip parti ürünlerini kapsıyor. İade sürecinde tüketiciden fiş ibrazı istenmeyecek.
Bu olay, “gıda geri çağırma” kavramının ne olduğunu ve bu tür durumlarda hem üretici hem de tüketici tarafında neler yapılması gerektiğini yeniden gündeme taşıdı.
Salmonella nedir, nasıl bulaşır?
Salmonella, hayvanlardan veya kirli çevreden insana geçebilen, ciddi gıda zehirlenmelerine yol açabilen bir bakteridir. En çok çiğ veya az pişmiş et, yumurta, süt ürünleri ve kirli suyla temas etmiş gıdalarda görülür. İnsanlara ağız yoluyla bulaşır; yani kontamine (mikrop bulaşmış) bir gıdayı yediğinizde, bakteri doğrudan sindirim sisteminize girer. Belirtileri arasında ishal, karın ağrısı, ateş ve kusma yer alır. Özellikle bağışıklığı düşük bireyler için ciddi risk oluşturabilir.
Helvaya nasıl bulaşır?
Helva gibi pişirilerek üretilen ve uzun raf ömrüne sahip ürünlerde salmonella nadir görülür; ancak bulaşma, genellikle üretim sonrası aşamalarda meydana gelir. Örneğin; üretim hattında kullanılan ekipmanların yeterince steril olmaması, ambalajlama sürecinde hijyen kurallarına uyulmaması ya da kullanılan katkı maddelerinin önceden kontamine olması gibi durumlarda helva gibi kuru ürünlerde bile salmonella riski ortaya çıkabilir. Bu yüzden üretim hijyeni, denetim ve test süreçleri büyük önem taşır.
Gıda Geri Çağırma Nedir?
Gıda geri çağırma, bir gıdanın halk sağlığı açısından doğrudan tehlike arz etmesi durumunda, piyasadan toplatılması anlamına gelir. Salmonella, bu tür geri çağırmaları zorunlu kılan başlıca bakterilerden biridir. Geri çağırma süreci genellikle üretici veya ithalatçı tarafından başlatılır ve yetkili resmi kurumlara (örneğin Almanya’da BfR, Türkiye’de Tarım ve Orman Bakanlığı) bildirilir.
Geri Çekme ile Geri Çağırma Arasındaki Fark
Her ürün toplatması bir "geri çağırma" değildir. Eğer ürün sağlık riski taşımıyorsa ama örneğin etiketi hatalıysa ya da kalite kusuru varsa, bu durum "geri çekme" olarak tanımlanır. Geri çekmeler kamu sağlığı tehlikesi oluşturmadığı için resmi kurumlara bildirilmesi zorunlu değildir.
Kaç Tür Gıda Geri Çağırma Vardır?
-
Ticari Seviye: Ürünler yalnızca dağıtım merkezlerinden, toptancılardan ya da restoranlar gibi ticari satış noktalarından geri alınır.
-
Tüketici Seviyesi: Tüketicilerin evlerinde bulunan ürünler de dahil olmak üzere ürün zincirin tüm halkalarından toplanır.
-
Zorunlu Geri Çağırma: Gıda otoritesinin (örneğin bir ülkenin resmi gıda kurumu) üreticiye verdiği yasal talimatla gerçekleşir.
Üreticilerin Sorumluluğu Nedir?
Gıda üreticileri ve ithalatçılar, güvenli olmayan gıdaların geri çağrılmasını sağlayacak sistemlere sahip olmalı ve bu sistemi belgeleyerek yetkililere sunabilmelidir. Avrupa ve Avustralya gibi ülkelerde bu sistemler detaylı protokollerle yönetilir.
Tüketiciler Ne Yapmalı?
-
İlgili üretim kodunu taşıyan ürünleri tüketmemeli,
-
Satın aldıkları markete fiş göstermeden iade etmeli,
-
Gıda zehirlenmesi belirtisi gösteriyorlarsa sağlık kuruluşlarına başvurmalı.
Peki Gıda Güvenliği Neden Ciddiye Alınmalı?
Salmonella gibi bakteriler özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf bireyler için ciddi tehlikeler barındırır. Ürünlerin güvenli şekilde geri çağrılması hem halk sağlığı hem de üretici firmanın itibarı açısından hayati önem taşır.
Gıda güvenliği sadece üreticinin değil, denetleyicilerin, perakendecilerin ve en önemlisi tüketicilerin ortak sorumluluğudur. Etiket okumaktan, geri çağrılan ürünlerin takibine kadar her adımda dikkatli olmak, sağlığımızı korumanın ilk adımıdır.
Nurten Sırma
nurtensirma@gmail.com
Nurten Sırma
Gıda Denetim Uzmanı & Sürdürülebilirlik Danışmanı
📧 nurtensirma@gmail.com