.png)
Kakao fiyatları yeniden zirveye koşuyor. 2024'e sert düşüşlerle başlayan kakao piyasası, Mayıs ayında yeniden alevlendi. Intercontinental Exchange verilerine göre, ton başına fiyat 7.600 dolar seviyesinden 11.280 dolara kadar yükseldi. Bu sadece bir ayda yaşanan yüzde 24’lük artış demek.
Dikkat çeken başka bir gelişme: Bu yükseliş, kakao fiyatlarının geçtiğimiz yıl gördüğü 12.931 dolarlık rekor seviyeye yeniden yaklaşması anlamına geliyor. Peki ne değişti de fiyatlar bu kadar keskin bir şekilde yukarı döndü?
Arz endişesi yeniden masada
Kakao piyasasını bu kez tetikleyen en önemli etken, Batı Afrika’daki gelişmeler. Dünya kakao üretiminin yaklaşık %70’ini karşılayan Fildişi Sahili ve Gana’da:
İhracat hızının yavaşlaması,
Kuraklık nedeniyle kalite düşüşü,
Ve virüs kaynaklı verim problemleri ciddi endişelere yol açtı.
Özellikle Fildişi Sahili’nde hasat edilen kakaonun kalite sorunları nedeniyle Avrupa’ya yapılan bazı sevkiyatların iade edildiği belirtiliyor.
Uzmanlara göre, "rekolte düşük değil, kalite düşük". Bu da arzın kâğıt üzerinde fazla gözükmesine rağmen, piyasada "bulunabilir kaliteli kakao" miktarının azalmasına yol açıyor.
Yüksek maliyet, düşen talep, çelişkili tablo
Yılın ilk çeyreğinde kakao fiyatları, üretim maliyetlerinin bile üzerine çıkınca çikolata üreticileri adeta frene bastı. Hershey ve Mondelez gibi devler, yüksek fiyatların talebi baskıladığını açıkça dile getirdi.
Ancak şimdi, hem üreticilerin hem de yatırımcıların kafası karışık: Arzda bozulma sürerse fiyatlar daha da artabilir. Ama bu kez de talep keskin biçimde daralabilir. Yani kakao fiyatları adeta bir bıçak sırtında ilerliyor.
Geçmişten Bugüne Kakao Krizleri: Hikâye Tekerrür mü Ediyor?
Kakao krizleri yeni değil. Bu piyasada her yükselişin altında ya iklim, ya sosyoekonomik yapılar, ya da tarımsal sürdürülemezlik yatıyor.
Özellikle Afrika’daki üretimin büyük kısmını sağlayan çiftçiler, yıllardır yapısal sorunlarla boğuşuyor:
Fildişi Sahili’nde 1960’tan bu yana ormanlık arazilerin %90’ı kakao plantasyonlarına dönüştürüldü.
Ancak kakao gölgeyi seven bir bitki. Ormanları kesip tek tip plantasyon kurmak, toprağı yorgun düşürdü.
Kooperatif eksikliği ve düşük üretici fiyatları, çiftçiyi korumasız bıraktı.
Bunun yanında, kakao çekirdeğinin anavatanı olan Venezuela, Peru gibi Latin Amerika ülkelerinde üretim daha küçük ölçekli ama çok daha bilinçli yapılıyor.
Bu bölgelerde agroormancılık (agroforestry) gibi sürdürülebilir tarım yöntemleriyle kalite korunuyor. Peru’daki üreticiler, mango ve muz gibi ağaçlarla kakao ağaçlarına gölge sağlayarak hem doğayı hem ürünü koruyor.
Afrika’da sistem sorunları, Latin Amerika’da bilinçli üretim
Gana’da ise Fildişi Sahili'ne kıyasla daha adil bir sistem var. Gana’nın devlet destekli kooperatif yapısı “Cocobod” ile üretici daha çok destekleniyor.
Bu da kaliteyi etkileyen en önemli unsurlardan biri. Çünkü kakaoda kalite, doğrudan lezzeti ve dolayısıyla fiyatı belirliyor.
Venezuela’nın ünlü “Chuao” adasında yetişen kakao çekirdekleri, dünyanın en kaliteli kakoları arasında gösteriliyor. Şefler bu çekirdeğin peşinden okyanusu geçiyor. Çünkü burada üretim sadece bir ticaret değil, bir kültür meselesi.
Kakao Sadece Bir Emtia Değil, Küresel Adalet Meselesi
Bugün yaşanan yükseliş, sadece hava durumu ya da kuraklıkla açıklanamaz. Sorun çok daha derin: Küresel tedarik zincirinin adaletsizliği, tarımda sürdürülemez yöntemler, çocuk işçiliği ve düşük üretici gelirleri kakao krizini körüklüyor.
Kakao fiyatları bugün 11 bin doları aştıysa, bu sadece bir piyasa rallisi değil. Aynı zamanda bize şu soruyu da tekrar sordurmalı
"Bir parça çikolatanın ardında ne kadar acı var?"
Nurten Sırma
nurtensirma@gmail.com
Cocoa Prices Are Soaring Again: A New Wave of Crisis or Just a Temporary Rally?
Cocoa prices are climbing back to the top. After a sharp decline at the beginning of 2024, the cocoa market reignited in May. According to Intercontinental Exchange data, the price per ton surged from $7,600 to $11,280. That’s a 24% increase in just one month.
Another striking development: This latest spike is pushing cocoa prices dangerously close to the record high of $12,931, reached just last year. So, what has changed to cause such a dramatic rebound?
Supply Concerns Are Back on the Table
The key driver of this surge lies in developments in West Africa. Côte d’Ivoire and Ghana — together responsible for about 70% of global cocoa production — are facing multiple challenges:
Slower export volumes,
Quality deterioration due to drought,
And yield problems caused by plant viruses.
In fact, reports from Côte d’Ivoire indicate that some shipments of cocoa have been rejected by European buyers due to quality issues.
According to experts, the problem isn’t a low harvest volume — it’s low quality. This means that although the numbers suggest supply is stable, the actual availability of high-grade cocoa on the market is shrinking.
High Costs, Weak Demand: A Contradictory Picture
Earlier this year, cocoa prices climbed above production costs, prompting chocolate manufacturers to pull back. Industry giants like Hershey and Mondelez have openly stated that high prices are suppressing demand.
Now, both producers and investors are in a state of uncertainty: if supply conditions deteriorate further, prices could climb even higher. But in that case, demand might collapse. Cocoa is currently walking a tightrope.
Cocoa Crises Through the Years: History Repeating Itself?
Cocoa crises are nothing new. Every price spike in this market can usually be traced back to climate pressures, socioeconomic fragility, or unsustainable agricultural practices.
Farmers in Africa, who produce the bulk of the world’s cocoa, have long been battling structural challenges:
In Côte d’Ivoire, 90% of forested land has been converted into cocoa plantations since 1960.
But cocoa is a shade-loving plant. Deforesting land to establish monoculture farms has left soils exhausted.
The lack of cooperatives and low farm-gate prices have left farmers vulnerable and unsupported.
In contrast, cocoa production in Latin American countries like Venezuela and Peru, the crop’s ancestral homeland, is smaller in scale but more sustainable.
In these regions, agroforestry practices help preserve quality. For instance, Peruvian farmers plant cocoa under the canopy of mango and banana trees, shielding the crops from direct sunlight while protecting biodiversity and soil health.
Systemic Failures in Africa, Conscious Production in Latin America
Ghana has a comparatively fairer system than Côte d’Ivoire. The government-backed cooperative structure, Cocobod, provides better support to farmers.
And that support matters — because in cocoa, quality determines flavor, and flavor determines price.
Take Venezuela’s famous Chuao region, where cocoa beans are considered some of the finest in the world. Chefs will cross oceans to get them. That’s because in Chuao, cocoa is not just a commodity — it’s a cultural heritage.
Cocoa Is Not Just a Commodity — It’s a Global Justice Issue
Today’s price surge cannot be explained by weather or drought alone. The real issue is far deeper: global cocoa supply chains are riddled with injustice — from unsustainable farming methods to child labor and low farmer incomes.
If cocoa is now trading above $11,000 per ton, this isn’t merely a market rally. It’s a sign that we must ask ourselves a much harder question:
"How much pain hides behind a piece of chocolate?"
Nurten Sırma
nurtensirma@gmail.com
"Bir parça çikolatanın ardında ne kadar acı var?"